Özet
Halk arasında Horoz Dede diye anılan Necmeddin Ruzbe, Sahipata Fahreddin’in torunu Şemseddin Mehmet Beye, Karahisâr-ı Devle valiliği verilinceye kadar, bir iki yıl ilin yönetiminde bulunmuştur. Daha sonra Karahisar’dan ayrılmayan Ruzbe Bey, vefatında türbesine gömülmüştür. Horoz Dede, Afyonkarahisar kalesinin fethi için savaşan Türk yiğitlerinden efsaneleşmiş bir kahraman olduğu nakledilmektedir. Fetih sırasında komutanlar, sabah erken vakitte horozların ötmesiyle ezanın okunması, ‘Allah Allah’ nidalarıyla kaleye hücum edilmesi kararlaştırılmış. Ancak, gece boyunca meçhul bir kahraman, sabredememiş, gece yarısı vakitsiz horoz gibi ötmüş. Bunu duyan Mürdümek Sultan gür sesiyle ezan okumuş. Düşmanı gaflet uykusunda bastıran Türkler kaleyi fethetmişler. Bu kahramana da Horoz Dede demişler.
Horoz Dede Türbesinin Yeri: Afyonkarahisar İli merkezinde Yukarı Pazar Mescidinin 50 m. kadar güneydoğusunda türbesi vardır.
Horoz Dede Kimdir: Horoz Dede’nin gerçek adı Necmeddin Ruzbe’dir. Sahipata Fahreddin’in torunu olan Şemseddin Mehmet Beye Afyon’un valiliği verilinceye kadar ilin yönetiminden sorumlu olmuştur. Afyonkarahisar’ın fethi esnasında çıkarmış olduğu seslerden dolayı halk arasında Horoz Dede denmekte ve saygı gösterilmektedir. Horoz Dede, Deve Dede ve Mürdümek Sultan fethe beraber katılmışlardır. Hem asker hem de derviştir.
Türbenin Durumu: Türbe 1902 yılında büyük yangında yanmadan önce Yukarı Pazar Mescidinin batı kesimindeydi. Sonradan taştan sandukası yapılmış, daha sonra türbe üzerine ev yapılması üzerine, kemikleri yapılan evin çatısına taşınmıştır.
Yusuf ilgar’ın çalışmasından öğrendiğimize göre, Afyonkarahisar’da dağınık olarak bir hayli müstakil mezar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları, halk arasında türbe diye anılır. Bir kısmı bir ev bahçesinde kimisi bir evin veya yolun kenarında bulunur. Bu mezarlardan birisi de Horoz Dede’ye aittir. Yukarı Pazar Mescidinin batı kesiminde bulunan türbesi büyük yangında (1902) yanmıştır. Yerine Karakol binası ile birlikte taştan bir merkadi yapılmış, XX. yüzyıl sonlarında ise mezar kaldırılmış, iskeleti yapılan evin çatısına konulmuştur.
Menkıbeler: 1-) Halk arasında Horoz Dede’nin, Afyonkarahisar kalesinin fethi için savaşan Türk yiğitlerinden efsaneleşmiş bir kahraman olduğu söylenmektedir. Fetih sırasında komutanlar tarafından, sabah erken vakitte horozların ötmesi ve ezanın okunmasıyla birlikte, ‘Allah Allah’ nidalarıyla kaleye hücum edilmesi kararlaştırılır. Ancak, gece boyunca meçhul bir kahraman, sabredemez, gece yarısı vakitsiz horoz gibi ötmeye başlar. Bunu duyan Mürdümek Sultan da gür sesiyle sabah ezanını okur. Düşmanı gaflet uykusunda bastıran Türkler böylece kaleyi fethederler. Bu kahramana da Horoz Dede lakabı verilir.
2-) 1920 yılında Yunan işgalinde bir asker Horoz Dede’nin kabri üzerinde ata biner gibi yapar. Yunan askerinin derhal ayağı uyuşur, ağzı köpürerek yere yuvarlanır.
Kaynakça: Yusuf Ilgar – Afyonkarahisar’da Mezarlıklar ve Türbeler / Abdulhalim Durma – Evliyalar Şehri Afyonkarahisar – 2009 / Mehmet Gündoğan – Afyon Alimleri Evliyaları -1994
