Kırklar Makamı (Doğancı Camii)
Camii, Doğancı mahallesi, Doğancı Camii Kırklar sokak No:5 (64 ada, 247 pafta, 5,1 parsel)’de, kuzeydoğudan Kırklar sokak, güneydoğudan ve batıdan doğancı meydan sokak, kuzeybatıdan Doğancı Göçmen sokak ile kuzeydoğudaki özel mülkiyete ait bir ev ile çevrelenmiş üçgen planlı bir avlu içinde yer almış, mülkiyeti Kırklar Makamı Mescidi namına tescil edilmiştir.
Camii, adını yıkılan cami hariminin kuzeydoğusunda iken camiin yeniden yapılmasından sonra bodrum katının kuzeybatı köşesindeki odanın güney duvarı yanına defnedilen ve kimliği hakkında kesin bir bilgiye sahip olmadığımız ahşap korkulukla çevrili bemerdam formlu merkadde yatan kişiden almaktadır.
Kırklar yatırı adıyla anılan kişinin, M.S.AYGEN ve Fikri YAZICIOĞLU tarafından, Afyonkarahisar kalesinin Bizanslılardan fethi sırasında şehit düşen Horasan Erlerinden yada Kırklardan olduğu yazılmıştır. Süleyman GÖNÇER, Hodalı Çeşmesi yazıtından hareketle, bu yazıtın kadıların subaşıların ve serkeşlerin (vali) oturduğu bir konağa ait olduğunu, bu çeşmeye daha sonra konulduğunu ifade ederek, bu makamın şimdiki Kırklar makamı mescidinin yerinde olabileceğini ve asıl adının Kadılar makamı iken Kırklar makamı biçimine halk tarafından dönüştürüldüğünü, bu mescid içinde yatan kişinin ise 1276 yılında ölen Karahisar-ı Devle kadısı TACÜİDDİN HOYİ adlı kişi olduğunu tahmin ettiğini yazmıştır.
Yaptığımız araştırmalarda camiin inşaatının üç evresini saptayabildik. Camiin saptayabildiğimiz ilk evresinde, yığma taş duvarlı, minaresiz, düz toprak damlı, dikdörtgen planlı ve tek mekanlı bir mescit biçiminde olduğudur. Taş söveli ve basık yuvarlak kemerli cümle kapısının kemerindeki kilit taşında bu evrenin yapılış tarihi olarak kabul edebileceğimiz “SENE 1325” tarihi (H.1325-M.1907) yazılıdır. Bu kilit taşı, ikinci evrede yerinde korunmuş, üçüncü evrede ise yeni yapılan camiin cümle kapısının kemerinde kullanılmıştır.
1979 yılında Muhtar Mustafa EDİZ başkanlığında kurulan dernek tarafından cami 1985 yılında yıktırıldı. Üçüncü evre olarak kabul ettiğimiz, camiin bugünkü halinin inşaatına 1988 yılında başlandı. Projesi mimar Yılmaz KASAPOĞLU tarafından çizilen camiin yapımında, camiin yalnızca harimi projeye göre yapıldı. İnşaat Salar Köylü Şükrü GÖRGÜLÜ usta tarafından yan sahınların ilavesi ile yapılarak 1990 yılında bitirilmiştir.
Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulunca Anıt eser olarak tescil edilmiş olan cami, Vakıflar Genel Müdürlüğünün 18.10.1983 gün ve 03-312 sayılı başvuruları ile aynı kurulun 13.1.1984 gün ve 113 sayılı kararı ile korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı niteliğini bulunmadığını kabul etti.
Eski camiden kalan, ardıç ağacı kökünden bir gürz ise yağlı boya ile boyanarak yatır başına konulmuştur.
Kaynak link:
http://www.afyonkulturturizm.gov.tr/TR-63465/camiler.html (Erişim:08.04.2019)
