Mehmet Şükrü Koç kimdir?
Mehmet Şükrü Koç, (d. 1887, Afyonkarahisar – ö. 10 Mart 1938) TBMM 1. Dönemde Karahisar-ı Sahip (Afyonkarahisar) milletvekilliği yapmış hukukçu.
1887’de Afyonkarahisar’da doğdu. Afyon’un ileri gelenlerinden Koçağazade Abdullah Efendi’nin oğludur. İlk ve orta öğrenimini Afyon’da tamamladıktan sonra İstanbul Hukuk Mektebi’ne girdi ve Ağustos 1911’de mezun oldu. Halep ve Kilis’te hakimlik ve savcılıklarda bulundu. Kilis Savcı Yardımcısı iken 1919’da Adliye’den ayrılarak memleketine döndü ve avukatlığa başladı.
Kurtuluş Savaşı’nın başlamasıyla, yayımladığı Afyon İkaz Gazetesi ile Milli Mücadele’yi destekledi. Afyon Delegesi olarak Sivas Kongresi’ne katıldı. TBMM 1. Dönem için yapılan seçimle Karahisar-ı Sahip (Afyonkarahisar) mebusu olarak 23 Nisan 1920’de Meclis’in açılışında hazır bulundu.
Adalet, Anayasa, İrşad, Program, Mali Kanunlar, Dışişleri ve Sayıştay Komisyonlarında çalıştı. I. toplantı yılında Adalet Komisyonunun Başkanlığını, III. Toplantı yılında Katipliğini, Malî Kanunlar Komisyonu’nun ve son yılda da Anayasa Komisyonu’nun Sözcülüğünü yaptı. Ayrıca ilk toplantı yılında 5. Şubenin Başkanlığına, I.’de Kâtiplik görevine seçildi. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Grubunun kurulmasında muhalefetteki II. Grupta yer aldı. Dönem içinde 53’ü gizli oturumlarda olmak üzere kürsüde 330 konuşma yapmak suretiyle Meclisin en faal konuşmacılarından biri oldu. 3 soru, 7 gensoru önergesi verdi. Nafia Vekili İsmail Fazıl Paşa (İsmail Fazıl Cebesoy) hakkındaki gensoru önergesi, vekile güvensizlik ile sonuçlandı. Yaptığı 9 tekliften Vatan Hıyaneti’ne dair olanı, 29 Nisan 1920 gün ve 2 sayılı, Ahmet Nafiz Özalp ile birlikte verdiği Vatan Hıyaneti Hükümlerinden Bir Kısmının Aflarına dair olanı, 10 Aralık 1921 gün ve 170 sayılı Kanun olarak kabul edildi.
TBMM 1. Dönem sonunda, Afyon’a dönerek avukatlık mesleğini sürdürdü. 10 Mart 1938’de vefat etti. Evli ve üç çocuk babası (Kaynak: Wikipedia)
İlk Meclis’in en muhalif milletvekili: Mehmet Şükrü Koç
İlk meclisin en muhalif isimlerinden Mehmet Şükrü Koç, mecliste hemen her gün soru önergesi ya da mulalif teklifleriyle dikkat çekiyor. Afyonkarahisar’ın en eski gazetecilerinden de olan Mehmet Şükrü Koç, 1921’de Afyonkarahisar’ın en eski gazetesi Afyon İkaz Gazetesi’ni yayınlamaya başladı. Yayınlarında milli mücadeleyi destekleyen, milli mücadele sürecine Sivas Kongresi’nden itibaren katılan Koç, henüz partilerin olmadığı grupların olduğu kurucu mecliste Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Gruplarından muhalefetteki ikinci grubun en etkin isimlerinden biri oldu.
Vatana ihanet kanununu teklif ederek kabul edilmesini sağlayan iki isimden biri olan Mehmet Şükrü Koç, verdiği gensorunun güvensizlikle sonuçlanmasıyla İmar, İskan ve Bayındırlık İşlerimden Sorumlu Bakan İsmail Fazıl Cebesoy’u da bakanlıktan etmeyi başarmıştır. Bugün hemen hemen tüm Afyonkarahisar milletvekillerinden daha aktif olan Mehmet Şükrü Bey, sadece 1 dönemde kürsüde 330’dan fazla konuşma yapmıştır. Diğer milletvekillerinin de hakkını savunan Mehmet Şükrü Koç’un verdiği soru önergelerinden biri ise Afyonkarahisar Milletvekili Mustafa Hulusi Bey ile Kütahya Hâkimi Ahmet Asım Efendinin, Kütahya kumandanı tarafından kötü davranışa maruz kalıp kalmadığını sormuş, dönemin işiçleri bakanı hakkında gensoru vermiştir.
İtilaf Devletleri’nin Osmanlı’yı işgal etmesi İlk Meclisteki bazı isimler Avrupa’ya karşı Bolşevizm’e yöneltmiştir. Anadolu’da Rusya’nın yardımıyla bir devrim yapmayı planlayan milletvekilleri mecliste Yeşil Ordu adında bir grup kurmuştu. Bu grupta pek aktif olmayan Mehmet Şükrü Bey, 1920’de parçalanan Yeşil Ordu’nun ardından muhaliflerin büyük çoğunluğunun katılıdğı Türkiye Komünist Partisi’nde yer almadı. Yeşil Ordu’nun sol kanadındaki Tokat Milletvekili Nazım ve Bursa Milletvekili Şeyh Servet’le birlikte Türkiye Halk İştirakiyûn Partisini kuran Mehmet Şükrü Koç, bu sırada Emek Gazetesi’ni çıkardı. Yozgat, Sivas, Çorum’la birlikte Afyonkarahisar’da teşkilatlanan parti, işgal altında olmasına rağmen en yoğun faaliyetlerini Afyonkarahisar’da sürdürdü.
