Bir önceki yazımızda, Afyonkarahisar’a ismini veren değerlerimizden özetle bahsetmiştik. Afyon, Karahisar, Afyonkarahisar, Çavuşbak, Sahipata, Kadınana, Gedik Ahmet Paşa, Şemseddin Karahisari, Abdürrahim Mısri, Kocatepe başlıklı değerlerimizi kısaca anlatmaya çalışmıştık.
Bu yazımızda da yine Afyonkarahisar’a isimlerini veren, memleketimizin yetiştirdiği ilim adamlarımızı, devlet adamlarımızı, önemli şahsiyetlerimizi anlatalım.
ALİ ÇETİNKAYA
1878 yılında Afyonkarahisar’da doğdu. Demirci ustası Ahmet Efendi’nin oğludur. Afyonkarahisar Rüştiyesi’nde ve Bursa Askeri İdadisi’nde okudu. 1898’de Harp Okulu’nu bitirdi; Trablusgarp Savaşı’nda çarpıştı, I. Dünya Savaşı’nda Irak , Kafkasya ve Makedonya cephelerinde çarpıştı. Mondros Mütarekesi’nden sonra Ayvalık’taki 72. Alay Komutanlığı’na getirildi. 29 Mayıs 1919 Ayvalık’ı işgal eden Yunan ordusuna karşı ilk direnişi başlattı ve halkın da katılımını sağayarak, Ayvalık Cephesini oluşturdu. 1925’te Şeyh Sait Ayaklanmaları sırasında İstiklal Mahkemesi Başkanı olarak görev yaptı. 16 Şubat 1934’te Bayındırlık Bakanı oldu. Bu görevi 3 Nisan 1939’a değin sürdü. Cumhuriyetin ilk yıllarında önemli görevler alan Ali Çetinkaya, 1937’de Bayındırlık Bakanı olarak Almanya’ya bir yurt dışı seyahat gerçekleştirerek o dönemin Nazi Diktatörü Adolf Hitler’le görüşme yaptı.1939-1940 yıllarında bir süre de Ulaştırma Bakanlığı yaptı. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Ulaştırma Bakanıdır. Bakanlığı sırasında demiryolu politikasının savunucusu olmuş ve 1200 km demiryolu yaptırmıştır. 21 Şubat 1949 tarihinde İstanbul’da hayatını kaybetmiştir. Mezarı Afyonkarahisar’dadır.
AHMET NECDET SEZER
1941’de Afyon’da doğdu. 1958 yılında Afyon Lisesi’ni, 1962’de Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Aynı yıl Ankara’da hâkim adayı olarak göreve başladı. Askerliğini Kara Harp Okulu’nda yedek subay olarak yaptı. 1983’te Yargıtay üyeliğine seçildi. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Üyesi iken Yargıtay Genel Kurulu’nca belirlenen üç aday arasından cumhurbaşkanı tarafından 1988’de Anayasa Mahkemesi asıl üyeliğine atandı. Sezer, Anayasa Mahkemesi Kurulu’nca da 6 Ocak 1998’de Anayasa Mahkemesi Başkanlığı’na seçildi. 5 Mayıs 2000’de Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye’nin onuncu cumhurbaşkanı olarak seçildi. 16 Mayıs 2000’de başladığı görevini 28 Ağustos 2007 tarihinde tamamladı. 1964 yılında Semra Hanım’la evlenen Ahmet Necdet Sezer üç çocuk babasıdır.
PROF. DR. VEYSEL EROĞLU
1948’de Afyonkarahisar’ın Şuhut ilçesinde doğdu. İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünü bitirdi. İTÜ’de Doçent ve profesör oldu, öğretim üyeliği görevinde bulundu. Hollanda’da araştırmalar yaptı. İTÜ İnşaat Fakültesi Yönetim Kurulu Üyeliği, Çevre Teknolojisi Ana Bilim Dalı Başkanlığı; İSKİ Genel Müdürlüğü, İSTAÇ, KİPTAŞ, BİMTAŞ, HAMİDİYE, İSFALT AŞ, İstanbul Ağaç ve Peyzaj AŞ’de Yönetim Kurulu Başkanlığı; İGDAŞ, BEDAŞ, AYEDAŞ, TEMSAN’da Yönetim Kurulu Üyeliği ve DSİ Genel Müdürlüğü görevlerinde bulundu. Su Vakfı Kurucusu ve Mütevelli Heyeti Üyesi olup, Dünya Su Konseyi Guvernörüdür. 45’i yabancı dilde olmak üzere 350’nin üzerinde ilmî makale, tebliğ ve mesleki teknik raporları ile kitapları yayımlandı. 23, 24 ve 26. Dönemde Afyonkarahisar, 25. Dönemde İzmir Milletvekili seçildi. 60.Hükûmette Çevre ve Orman Bakanı; 61, 62, 63, 64 ve 65. Hükûmetlerde Orman ve Su İşleri Bakanı olarak görev yaptı. İngilizce bilen Eroğlu, evli ve 4 çocuk babasıdır.
HALİL AĞA
Afyonkarahisar’ın ilk belediye başkanıdır… Halil Ağa 1868 yılında Afyonkarahisar Beyyazı Kasabasında doğdu. Afyonkarahisar’ın o dönemdeki toprakla geçimini sağlayan zengin kişilerinden biri olan Halil Ağa Yunan işgali sırasında Yunan ordu mensuplarıyla sıkı ilişkiler kurmuş, onların güvenini kazandırmıştır. Ne var ki ilk belediye başkanı, Yunan askerlerinden aldığı bilgileri Türk tarafına taşımıştır.Casusluk yaparak önemli bilgileri Atatürk’e ulaştıran Halil Ağa’ya, zafer sonrasında Atatürk tarafından Belediye Başkanlığı görevi verilmiştir. Halil Ağa’nın Atatürk’le ilgili bir çok anısı anlatılır. Bir tanesi şöyle: “Atatürk Konya’ya doğru trenle geçerken, Halil Ağa ve Valiyi görmek için Afyonkarahisar’da durmuştur. Halil Ağa Vali ile birlikte Atatürk’ün yanına gitmek ister. Ancak Vali aracıyla önceden gider. Halil Ağa’da faytonuyla… Halil Ağa’nın yapısını ve mizacını bilen Atatürk’te onun geldiğini görünce trende saklanır. Halil Ağa faytondan iner etrafına bakınır ve şöyle der; “Nerede len bu………mun herifi” Amacına ulaşan Atatürk kahkahalarla ortaya çıkıp, Halil Ağa’ya sarılır öpüşürler…”
ASIM KOCABIYIK
Asım Kocabıyık Afyon’un Tazlar Köyü’nde yoksul bir ailenin çocuğu olarak doğdu. İlkokulu ve ortaokulun ilk 2 yılını Afyon’da, orta okul son sınıfı İstanbul’da okudu. İstanbul Erkek Lisesi’nden mezuniyetini müteakip İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi’ne girdi, 1947 yılında mezun oldu. Asım Kocabıyık, iş hayatına 1944 yılında öğrenci iken babasının kurduğu İstikbal Ticaret’te başladı. Sanayi yatırımlarına 1958 yılında Borusan Boru Sanayii AŞ ile adım attı. 1972’de Borusan Holding’i kurarak topluluğun ilk adımını attı. 57 yıl liderliğini yaptığı grubu bugün 6 bin kişinin çalıştığı, çelik, distribütörlük, lojistik ve enerji alanlarında faaliyet gösteren bir dünya şirketi haline getirdi. Borusan Kocabıyık Vakfı aracılığıyla eğitim, kültür ve sanat alanlarında toplumun gelişimini destekleyecek projeleri hayata geçirdi. Borusan Holding Kurucu ve Onursal Başkanı Asım Kocabıyık, tedavi görmekte olduğu Amerikan Hastanesi’nde 28 Aralık 2012 de vefat etti; Edirnekapı Şehitliği’nde defnedildi.
PROF. DR. ABDÜLKADİR AKCAN
Abdülkadir Akcan, Mayıs 1952’de Afyonkarahisar Bolvadin’de doğdu. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’ni bitirdi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Zootekni Kürsüsü’ne asistan oldu. Doktora eğitimini, Almanya Hannover Veteriner Yüksek Okulu Hayvan Yetiştiriciliği ve Kalıtım Araştırmaları Enstitüsü’nde tamamladı. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nde 1983’de yardımcı doçent, 1986’da doçent, 1992’de profesör oldu. 21. Dönem Afyon Milletvekili. 21. Dönem’de Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Üyeliği yaptı. 57. Hükümet’te Bayındırlık ve İskân Bakanlığı görevini yürüttü. Almanca bilen Akcan, evli ve 2 çocuk babasıdır.
HALİL İBRAHİM ÖZSOY
Halil İbrahim Özsoy; 1938 yılında Afyonkarahisar’ın Bolvadin ilçesinde doğdu. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni bitirdi. Afyon Devlet Hastanesi Asabiye Uzmanlığı ve Baştabibliği, Afyon İI Sağlık Müdürlüğü görevinde bulundu. 19., 20. ve 21. Dönem Afyon Milletvekiliği ile Sağlık Bakanlığı yaptı. Evli ve 3 çocuk babasıdır. Anavatan Partisi Genel Başkanlığını da yapmıştır. 14 Ağustos 2018’de vefat etti.
İSMET ATTİLA
1940 yılında Afyonkarahisar’da doğdu. İlk ve orta okulu Afyonkarahisar’da tamamladıktan sonra, Ankara Sosyal Hizmetler Akademisi’nden mezun oldu. SSK Genel Müdürlüğü, Bağ-Kur Genel Müdürlüğü ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müşavirliği görevlerinde buulndu. 20 Ekim 1991 Genel Seçimlerinde Doğru Yol Partisi listesinden Afyonkarahisar Milletvekili seçildi. 50. T.C. Hükümetinde İsmet Attilâ’ya Maliye Bakanlığı görevi verildi. 25 Haziran 1993 tarihinde Bakanlık koltuğuna oturan Atilâ’nın bu görevi 24 Aralık 1995 Erken Genel Seçimlerine kadar devam etti. Bu seçimlerde Attilâ, yeniden Afyonkarahisar Milletvekilliği’ne seçildi. Bu dönemde de Tarım Bakanı olarak görev aldı.
PROF. DR. KAMİL MİRAS
1874 tarihinde Afyonkarahisar’da doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini Afyonkarahisar’da tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi’ne girmiş ve Ulum-i Aliye-i Diniyye Bölümünden mezun olmuştur. Bayezid Camiinde ders okutuyor iken, II. Meşrutiyetin ilanının müteakip yapılan şeçimlerde, Afyonkarahisar Mesubu olmuş ve Osmanlı Mebusan Meclisi’nde ilimizi temsil etmiştir. Bir din bilgini olarak, bu alanda hizmetler yapmakta iken, 1923 yılında, Aftonkarahisar Mebusu seçilmiş ve TBMM’ne girmiştir. İkinci TBMM’nin açılışında Kur’an’dan Ayet okuyup, dua eden Kamil Miras, Ankara’nın başkent oluşu ile ilgili kanun teklifine de ilk imzayı koyanlardandır. Prof. Miras, bir dönem Mebusluk yaptıktan sonra bir daha aday olmayıp, dini ve ilmi çalışmalara yönelmiştir. Prof. Miras, 26 Haziran 1940 tarihinde Diyanet İşleri Başkanlığı müşavirliğine atanmış, bu görevde üç yıl bulunduktan sonra, 24 Nisan 1943 tarihinde emekliye ayrılmıştır. Miras, 30 Nisan 1957 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir. Kur’an’ı Kerim’in Türkçe’ye tercüme ve tefsir edilmesi fikrini ilk kez ortaya koyan Prof. Miras’tır.Nitekim, Mebusluğu döneminde Meclise verdiği bir kanun teklifi kabul edilmiş ve oybirliğiyle alınan bu karar gereğince Elmalılı Hamdi Yazır tarafından ” Halk Dini Kur’an Dili” adıyla hazırlanan dokuz ciltlik tefsir Diyanet İşleri Başkanlığı tarafıdan yayımlanmıştır. Bunun yanısıra Buhari Tercümesi de TBMM tarafından kabul edilmiş, bu muhteşem eserin ilk üç cildi Ahmet Naim, dokuz cildi ise Kamil Miras tarafından tercüme edilerek basılmıştır. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen Miras, ülkemizin yetiştirdiği en büyük muhaddislerden biridir. Beyzavı, Hazin, Medarik, İbn-i Abbas gibi ünlü eserlerle Ahkamul’l-Kur’an-ı yayına hazırlamıştır.
Burada ismini anamadığımız, hayat hikayelerini anlatamadığımız Afyonkarahisar’ımıza adını veren şehitlerimizi de rahmetle ve minnetle anıyoruz.
idrisozek@gmail.com
