Milletvekili, Araştırmacı Yazar Osman Attila/1958
Araştırma: Ünal Şöhret Dirlik
Derleyen ve dergilerde yayınlayan: Osman Attilâ
Mesleği: Şair, Afyon Milletvekili, Halk Kültürü Araştırmacısı
Derleme yeri ve yayın tarihi: Afyon Çevresi/1958
Yayınlandığı dergi: Kırk Bin Köyün Dergisi Selam
Yayın yönetmeni: Cahit Beğenç
Türkünün Hikâyesi:
Afyonkarahisar’ın kuzeyinde; Liyen ve Düğer köyleri arasında küçük göllerden (daha doğrusu büyücek göletlerden) “Emre Gölü” denilen , bakıldığında kapkara görünen bir gölcük vardır. Anadolu’da düğün adetleri malum. Kız alıp- verme iki köy arasında daha şenlikli olur. Emre Gölü’nün çevresindeki köylerin birinden, atlarla ve seymenlerin koruculuğunda bir gelin götürülmektedir. Yürekler coşkun, gözler ışıklı ve atlar eşkindir.
Davulcu ve zurnacı zor nefes alabiliyor, soluk soluğa! Gelin kervanı bu, başka kervana benzer mi hiç? Mavilkte uçuşan ak ak bulutlar, yerden çiğden silkinmeye başlayan bitkiler memnun. Hani Karacaoğlan’ın “Gezip dolaştığın yollar öğünsün” dizesi vardır ya, gelinin bu yollar artık öğünen yollar arasında…
Yol gide gide bir kayalığa yaklaşıyor. Gürültülü düğün alayından kuşkulanan “Koca kuşlar” hep birden kanat çırpıp havalanıyorlar. Burunlarının üstündeki çığlıktan ürken gelinin bindiği at, başını suya doğru çeviriyor, suyun içine içine yürüyor. Seymenler çabalıyor, uğraşıyorlarsa da, at ve gelin kıyıya doğru değil, suyun ortasına gitmekte devam ediyor. Atın arkasından koşanların ellerinde sadece gelinin yazması kalıyor.
İşte türkü; sularda boğulup giden Gelin Ümmü’nün Türküsü (Yaslı hava)
Kaçındasın Gelin Ümmü kaçında?
Sarı altınlar delebiyor Saçında
Gelin Ümmü kaldı göller içinde;
Katil göller, nere koydun Ümmü’mü?
Ümmü’mü, Ümmü’mü, Gelin Ümmü’mü?
On sekizdir siyah saçın örgüsü
Bu güzellik sana hakkın vergisi
Suya düştü Ümmü kızın kendisi
Katil göller, nere koydun Ümmü mü?
Ümmü’mü, Ümmü’mü, Gelin Ümmü’mü?
Davulcusu kaya dibi dolaşır
Seymenleri kuzu gibi meleşir
Evlerine kara haber ulaşır
Katil göller, nere koydun Ümmü’mü?
Ümmü’mü, Ümmü’mü, Gelin Ümmü’mü?
Akmaz iken kanlı sular harladı
Gelin Ümmü başın kimler bağladı?
Gökte melek, yerde insan ağladı:
Katil göller, nere koydun Ümmü’mü?
Ümmü’mü, Ümmü’mü, Gelin Ümmü’mü?
Derleyen: Osman Attila; Eski Afyon Milletvekili, Halk Kültürü Araştırmacısı
Kaynak: Cahit Beğenç, KIRK BİN KÖYÜN DERGİSİ SELAM
