Ahmet TUNCA
Halil Ağa!
Osmanlı’nın son, Cumhuriyetin ilk, Afyonkarahisar belediye başkanı.
Tüccardan.
Deri ticareti yapıyor.
Adını çoktan unutturdular. Belki ailesinin dışında, benim gibi tarihe meraklıların dışında aklına gelen bile kalmadı.
Ne kötü değil mi!
Unutulmayacak eserler bırak, hizmetler et ve seni doğup büyüdüğün, hizmet
verdiğin topraklarda kimse anmasın.
***
Atatürk’le, Atatürk olmadan Mustafa Kemal Paşa iken, gerek savaş esnasında, gerekse savaştan sonra yakın dostluk, arkadaşlık, ev sahipliği yapmış birisi…
26 Ağustos’tan önce Yunan komutanlarını sarhoş edip, ağızlarından Yunan ordusunun savaş planlarını alıp, Denizlili Yüzbaşı Yaşar Bey’le M. Kemal Paşa’ya ileten adam.
Yunanlılar hanlara doldurup, öldürecekleri zaman, Yunan komutanı ikan edip,
yüzlerce insanı ölümden kurtaran adam.
***
Kurtuluş günü 27 Ağustos’ta, bugünkü Zafer Müzesinde konuşma yapan Mustafa Kemal, Halil Ağa’yı sorduğunda, halk, “O yunancı oldu” diye bağırıyor. Sonra Kemal Paşa halkı susturup izah ediyor. Kahramanlıklarını anlatıyor.
Cahil, okur yazar bile değil ancak son derece dürüst.
1938 yılı 10 Kasım’ında Atatürk öldüğünde, hasta yatağındadır.
“Kemal’in beyaz treni geldi” diye sayıklıyor.
On gün sonra kendi de vefat ediyor.
***
Adamın biri Saraçlar Çarşısı’na bir eşek bağlıyor.
Eşek sabahtan akşama kadar aç susuz bağlı kalıyor.
Sahibini buldurup, ibret için iki saat direğe bağlatıyor.
Şimdi bu bolluk içinde herkes kahraman.
***
M. Kemal, Halil Ağa’ya Peugeot marka bir araba hediye ediyor. Sıfır arabayı Afyon’un ilk şoförü Arap Celal’le gönderiyor.
Dikkat edin.
Halk ayıp olur diye öldüğü güne kadar arabaya binmiyor ve samanlığa gömüyor. Ölünce çocukları İstanbul’a satıyorlar. Bu ve benzeri olayları ‘İşgal Yıllarında Afyonkarahisar’ adlı kitabımda toplamıştım.
Kitaba yeterli ilgi olmadı.
Halil Ağa’nın adının dahi anılmaması normaldir.
Biz akşam yediğimiz yemeği unutan bir toplum haline geldik.
Halil Ağa kimin umurunda!
Şimdi başka ağalar var.
Halil Ağa’ya bu vesile ile Allah’tan rahmet diliyorum.
