İhsan AKAR
Afyonkarahisar Belediyesi
Kültür ve Sosyal İşler MüdürüAfyonkarahisar İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Karahisar-i Sahib Dergisi / 2. Sayı / 2021 Ocak
Kaymak, lokum, sucuk, haşhaş ve kaymaklı ekmek kadayıfı denilince ülkemizin akla gelen ilk şehri olan Afyonkarahisar da bu alanda ilk adımı 2019’da attı ve UNESCO’ya yaptığı ilk müracaatta gastronomi şehri unvanını elde etti. (31 Ekim 2019)
Ülkemizde turizm çeşitliliği açısından son yıllarda büyük önem kazanan ‘gastronomi turizmi’ özellikle bu alanda potansiyeli (mutfak zenginliği) olan şehirler için yeni destinasyonların da önünü açtı.
2015 yılı sonunda UNESCO’nun gastronomi alanında Yaratıcı Şehirler Ağı’na dahil olan Gaziantep, bu alanda diğer şehirler için öncü oldu. Daha sonra ise Hatay
ilimiz bu ağa katılarak gastronomi turizmindeki yerini aldı.
Kaymak, lokum, sucuk, haşhaş ve kaymaklı ekmek kadayıfı denilince ülkemizin akla gelen ilk şehri olan Afyonkarahisar da bu alanda ilk adımı 2019’da attı ve UNESCO’ya yaptığı ilk müracaatta gastronomi şehri unvanını elde etti. (31 Ekim 2019)
Afyonkarahisar, UNESCO’nun değerlendirmesinde bilinen (meşhur) lezzetlerinin yanı sıra 600’e yakın yöresel yemek çeşitliliği ile ön plana çıktı. Şehirdeki yönetimsel başarıyla birlikte, sürdürülebilirlik ve sosyal kalkınma noktasında başvuru aşamasında ortaya konulan destinasyonlar da bu unvanın kazanılmasında etkili oldu.
Termal, sağlık ve kongre turizminden sonra gastronomi turizmine de kapı aralayan Afyonkarahisar, başından itibaren şehrin siyasileri, yerel yöneticileri, ilgili sivil toplum kuruluşları ve esnafıyla bu işi sahiplenerek kısa zamanda farkındalık oluşturmayı başardı.
Yapılması planlanan birçok çalışma, 2020 başında tüm dünyayı etkisi altına alan ve halen devam eden COVID 19 salgını nedeniyle ertelense de insanların daha çok evde kalmayı tercih ettiği bu dönemde, Afyonkarahisar Belediyesi bünyesinde kurulan gastronomi birimi tarafından yürütülen tanıtım ve PR çalışmaları daha çok öne çıktı.
Özellikle tüm sosyal medya platformlarında açılan hesapların aktif kullanımı ve yazılı-görsel medya yayınları ile Afyonkarahisar mutfağı insanların hafızalarına kazınmaya başladı. Zafer Haftası’nda, Atatürk’ün Büyük Taarruz emrini verdiği Afyonkarahisar-Kocatepe’de çekilen Masterchef Türkiye programı milyonlarca kişi tarafından izlendi.
Yine bu süreçte, yöresel lezzetlerin tanıtımı amacıyla sosyal medya üzerinden çeşitli yarışmalar düzenlenerek Edirne’den Kars’a kadar birçok şehirde, yüzlerce insana; lokum, sucuk, haşhaş, patatesli ekmek gibi yöresel lezzetler ulaştırıldı. Ayrıca, 81 il valisi ve 81 il belediye başkanına içerisinde; lokum, sucuk, pastırma, haşhaş ezmesi, haşhaşella ve patatesli ekmek bulunan lezzet paketleri gönderildi.
En dikkat çekici ve önemli çalışmasını sosyal gastronomi alanında ortaya koyan Afyonkarahisar, adeta yeni bir çığır açtı. Afyonkarahisar Belediyesi’nce hazırlanan “Engelsiz Gastronomi Mutfağı ve Terapi Merkezi” SOGEP Projesi, Zafer Kalkınma Ajansı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından onaylandı. 2.4 milyon TL bütçeli projeyle şehirde bulunan dezavantajlı grupların (otizmliler, ortopedik engelliler, down sendromlular vb.) eğitim ve istihdamına yönelik engelsiz gastronomi mutfağı ve gastroterapi merkezi kurulması planlanıyor.
Sosyal projelere ağırlık veren Afyonkarahisar, yine Zafer Kalkınma Ajansı destekli 1.4 milyon TL bütçeli “Afyon Mutfağı Marka Yolunda” TAGDEP Projesi ile şehrin işlek bir noktasında gastronomi sokağı oluşturmayı planlıyor. Afyonkarahisar Belediyesi tarafından hazırlanan ve yürütülecek olan bu projeyle halkın da gastronomi ile yoğunlaşması hedefleniyor.
Afyonkarahisar Belediyesi kanalıyla yöresel lezzetlerin patent ve tesciline yönelik de çalışmalar da yürütülüyor. Şu ana kadar 36 yöresel lezzetin tesciline yönelik Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuruda bulunulurken, sonuçlanmayı bekleyen bu başvuruların ardından yapılacak yeni başvurularla toplam 99 yöresel lezzetin patent ve tescilinin alınması planlanıyor.
Ayrıca il genelinde taraması yapılan 243 yöresel lezzetin reçete çalışmaları devam ediyor. Öte yandan, yöresel lezzetlerin tanıtım ve tadımı noktasında mihenk taşı olacak bir Gastronomi Konağı kurmak için
yaklaşık bir yıl önce kolları sıvayan Afyonkarahisar Belediyesi, bu hizmet için belirlenen 112 yıllık tarihi bir konağın restorasyonunu tamamladı. İç tefrişat ve mutfak düzenlemesi devam eden konağın yılsonuna kadar tamamlanıp hizmete açılması planlanıyor.
Sonuç itibariyle; gastronomi turizmine büyük önem veren ve bu işi şehirdeki markalaşma çalışmalarının merkezine alan Afyonkarahisar, başta termal olmak üzere geçmişten süregelen tüm turizm deneyimlerini gastronomi ile entegre ederek hem yerel hem de ulusal bir kalkınma hedefliyor. Konum itibariyle birçok şehrin geçiş noktasında olma avantajını da kullanarak geçerken uğranılan ya da mola verilen bir şehir değil, özellikle uğranılan bir şehir imajı oluşturmak istiyor.
Tanıtım noktasında temsili bir çalışmaya da imza atan Afyonkarahisar Belediyesi, 1000 adet bronz, 350 adet gümüş üzeri altın kaplama ve 300 adet gümüş hatıra para basımı için Darphane ve Damga Matbaa Genel Müdürlüğü ile anlaşmaya vardı. Gastronomi Şehri Afyonkarahisar temalı hatıra paraların, Afyonkarahisar’a gelecek önemli ve üst düzey misafirlere hediye edilmesi planlanıyor.
