Atatürk, Büyük Taarruz emrini verdikten sonra, 24 Ağustos 1922 günü Akşehir’den Afyon İli Şuhut İlçesine gelmiş, Yalı Mahallesi’ndeki Hacıveli Oğulları’na ait bir evi, geçici karargah olarak kullanmıştır. O günün akşamı, arkadaşları ile birlikte bu evde bir toplantı yapan Atatürk, taarruz planların gözden geçirmiş, geç saatlere kadar süren toplantıdan sonra odasına çekilmiştir. Burada birkaç saat dinlenen ve uyuyan Atatürk, sabaha karşı Kocatepe’ye hareket etmiş, 26 Ağustos 1922 günü Saat 05:30’da topçu ateşiyle Büyük Taarruzu başlatmıştır.
Burada konaklayan Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa ve Fevzi Paşa (Çakmak) ile görüşüp taarruz ile ilgili son incelemelerini yapmıştır ve buradan taarruzun başlayacağı Kocatepe’ye geçmiştir. Mustafa Kemal Paşa’nın konakta kaldığı çalışma odası özgün haliyle düzenlenmiştir. Ayrıca konağın birinci katında Kurtuluş Savaşını konu alan tablolardan oluşan bir sergi vardır.
Atatürk’ün kaldığı bu ev, iki katlı, cumbalı, küçük bir köy konağı. Alt katında hole açılan 4 odası, üst katında 1 salon 4 oda ve bir selamlığı vardır. Atatürk, bu kattaki cumbalı odada çalışmış ve dinlenmiştir. Ev bugün Ahmet Koç’a aittir ve “korunması gereken evler” arasındadır.
Kültürel özellikleri:
Atatürk evi içinde bulunan eskilerin diliyle yüklük ,kardolap denilen bölümlerin içine eski yer yatakları ( döşek) , yorgan yastık ve benzeri eşyalar konulduğunda bir odadan diğer odaya ses geçirmemektedir.
Atatürk ün kaldığı odada bulunan tavan işlemesinde iki adet tabutu anımsatan figür vardır . Osmanlı döneminde akşam yatmaya çekilen ev ahalisinin ölümü düşünerek kendi hayat muhasebesini yapması için tabut biçiminde figürler yapılmıştır. yine bu tabut figürlerinin ayrı ayrı olması o dönemde aile eşrafının ayrı yatmasından ve herkesin ayrı ayrı hesaba çekileceğinin göstergesi olarak ayrı yapılmıştır .
Atatürk evinde arka bahçede bulunan yan yana 2 kapının birisinden bayanların diğerinden erkeklerin girdiği bilinmektedir. Soldaki bulunan kapı açılarsa eve erkek geldiği , sağdaki kapı açılırsa bir bayan geldiği bilinir onu karşılayacak hizmetkarında erkeğe erkek , bayana da bayan karşılayıcı çıktığı bilinmektedir.
Atatürk evi bahçesinde bulunan 2 adet tuvalet taşının da farklı olduğu görülmektedir. Mermer olan taş hane sahiplerinindir . diğer taştan yapılmış olan tuvalet taşı ise hizmetkarların kullandığı tuvaletin taşıdır.
Atatürk evi bahçesinde bulanan hamam yapısının ev yapısından farklı olarak kiremit ve dayanıklı tuğladan yapıldığı evin yapısında kullanılan taş yada balçıktan ayrıldığı gözlerden kaçmamaktadır .bunun sebebi sürekli ocağın yanması dolayısıyla hane yapısının sıcaklığa dayanamaması sebebiyle hamam yapısı farklı bir taş ve tuğla yapısından yapılmıştır.
Atatürk evi bahçesinde bulunan bodrum kapısı gibi bir kapı mevcuttur. Evin aşağısına inen bu kapının aslında gizli bir geçit kapısı olduğunu dışarıdaki 2 eve gizli bir geçiş yolu olduğu Atatürk ün bu evdeki toplantıyı yapmak için geldiğinde bu gizli yoldan geldiği bilinmektedir. Günümüz de çarpık yapılaşma sonucu o gizli geçitten sadece 5 -6 metre kadarı mevcut kalabilmiştir.
Atatürk evinin alt katında bulunan bugün tablolarla süslenmiş olan bölümün eskiden ahır olduğunu ve tavanının kamış ve kereste olduğu bunun sebebinin kamışların oradaki hayvanların kokusunu aldığı ve etrafa koku salgılamadığını bilinmektedir .diğer odalarda tavan alçı ve ahşap kaplamadır .
Atatürk evinin dışarıdan 3 büyük arka bahçesinde de 2 küçük kapısı vardır . binanın ana kapısından sadece hane sahibinin girip çıktığı , batı tarafındaki 2 kapının birisinden hayvanların koyulup çıkartıldığı diğerinden ise hizmetkarların girip çıktığı ayrıca bahçede bulunan 2 küçük kapıdan da konağa gelen misafirlerin geldiği bilinmektedir.
Bina içersinde mutfak olarak kullanılan bölümde şöminenin yakılması ve ocakta pişen herhangi bir şeyin yapılırken şöminenin sıcaklığının üzerinde bulunan bir su deposundaki suyu ısıtmasıyla hamam suyunu elde ettiği bilinmektedir. Zaten hanenin hamamı da o şöminenin arkasındadır. Dar bir koridordan geçilir. 2 metrekarelik alandır.
Haremlik Atatürk evinin 2 katında bulunan sağdaki ilk odadır. Eve gelen misafir yada hane halkı ayrı ayrı oturur kadınların oturduğu bölüme haremlik denilir .
Selamlık Atatürk evinin 2 katında bulunan soldaki ilk odadır . hane sahibi oğlu ile birlikte hem o odada oturur hem de gelenleri orada ağırlarlardı. Haremliğe erkekler , selamlığa da kadınlar giremezdi . hizmetkarlar içinde bu geçerlidir . haremliğe kadın hizmetkarlar , selamlığa erkek hizmetkarlar girerdi.
Atatürk evinde hane halkı ile hizmetkarlar ayrı yaşardır . hane halkı ile hizmetkarları ayıran bölüm güney tarafta bulanan 2 kapılı bir geçiştir. hane halkında birisi hizmetkarları çağıracaksa kendi kapılarını tıktıklar hizmetlarlarda kendii kapılarından gelirlerdi.
Kaynaklar:
1- Şuhut Kaymakamlığı
2-İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
3-Sinada Dergisi
