ÖZET: Afyon şehir merkezinde Tac-ı Ahmet Mahallesi, Hamamaralığı Sokağında bulunuyor. Osmanlı döneminde bu mahallede Ermenilerin yaşamaları ve hamamın Ermeni ustalar tarafından yapılmış olması nedeniyle hamama Gavur Hamamı adı verilmiş. Güneyden kuzeye doğru eğimli bir arazi üzerine inşa edilmiş olan hamamın kuzey kesiminde erkekler kısmı, güney kesiminde ise bayanlar kısmı yer alıyor.
Tac-ı Ahmet mahallesi, Hamam Aralığı sokağındadır. Güneyden kuzeye doğru eğimli bir arazi üzerine inşa edilmiş olan yapının kuzey kesiminde erkekler kısmı, güney kesiminde ise kadınlar kısmı yer almaktadır. Yapının doğu cephesinde yer alan kadınlar kısmı soyunmalığı, cephenin güney kanadına bitiştirilmiş durumdadır. Bu cephe üzerinde yer alan külhan, soyunmalığın kuzey duvarına bitişiktir. Cephenin kuzey kesiminde üç adet pencere açıklığı yer almaktadır. Doğu cephesinin kuzey ucunda yer alan erkekler kısmı soyunmalığına, sekiz basamaklık bir merdivenle ulaşılmaktadır. Soyunmalık, girişin iki yanında birer kare mekan; ortada büyük bir dağılım mekanı ve bunun batısında, kuzey-güney yönünde uzanan dikdörtgen bir mekandan oluşmaktadır. Kuzey-güney yönünde uzanan dikdörtgen bir plana sahip ılıklık mekanının üzeri, aynalı tonozla örtülüdür. Mekanın doğu duvarı üzerinde, yuvarlak kemerli iki giriş aralığı yer almaktadır. Sıcaklık, kubbeyle örtülü kare bir mekan ve bu mekanın doğu ve kuzey kenarları üzerine yerleştirilmiş, aynalı tonozuyla örtülü birer halvet hücresinden oluşmaktadır. Kadınlar kısmı soyunmalık mekanı, yapının doğu cephesinin güney kesiminde dikdörtgen bir çıkıntı oluşturmaktadır. Bu dikdörtgen mekanın kuzey cephesinin doğu ucunda, basit silmelerle çerçevelenmiş bir taç kapı yer almaktadır.
Kadınlar kısmı soyunmalığı ortasında yer alan fıskiyeli havuz, Afyon Arkeoloji Müzesi bahçesindedir. Ilıklık, doğu-batı yönünde uzanan, üzeri aynalı tonozuyla örtülü, dikdörtgen bir mekandır. Kuzey duvarının doğu kesiminde iki giriş açıklığı vardır. Bu kapılar, üzeri bir aynalı tonozuyla örtülü, doğu-batı yönlü dikdörtgen bir mekana açılmaktadır. Sıcaklık, erkekler kısmında olduğu gibi kubbeli bir orta mekan ve bu mekana açılan, aynalı tonozuyla örtülü iki halvet hücresinden oluşmaktadır.
Su deposunun kuzey-güney yönünde uzanan, dikdörtgen şekilli bir mekan olduğu anlaşılmaktadır.
Yapılış tarihi bilinmemekle birlikte, XVII.-XVIII. yy Osmanlı yapılarına benzemektedir. Yangın sonucu 1911 yılında kadınlar soyunmalığı mahallede yaşayan Ermenilerce, yeniden yapılmıştır.
1955 yılında ise erkekler soyunmalığı yapılmıştır.
Kaynak : “Anadolu’nun Kilidi AFYON” kitabından 11.03.2013 tarihinde kaydedilmiştir.
‘MİLLET HAMAMI’ Afyonkarahisar İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi – Metin ÜNAL
‘MİLLET HAMAMI’ Afyonkarahisar İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi – Metin ÜNAL
‘MİLLET HAMAMI’ Afyonkarahisar İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi – Metin ÜNAL
‘MİLLET HAMAMI’ Afyonkarahisar İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi – Metin ÜNAL
